Jeremia 36:14-26
14 Hierop stuurden de raadsheren Jehudi, de zoon van Netanja, de zoon van Selemja, de zoon van Kusi, naar Baruch, de zoon van Neria, om hem te zeggen dat hij met de rol die hij voorgelezen had, bij de raadsheren moest komen. Baruch kwam met de rol naar hen toe. 15 ‘Neemt u plaats,’ zeiden ze, ‘en lees ons de rol voor.’ Baruch deed wat ze vroegen. 16 Toen ze alles gehoord hadden, keken ze elkaar verbijsterd aan. ‘Dit moeten we de koning melden,’ zeiden ze tegen Baruch. 17 ‘Hoe hebt u al die woorden van Jeremia kunnen opschrijven?’ 18 Baruch antwoordde: ‘Jeremia heeft alles gedicteerd en ik heb het met inkt in de boekrol geschreven.’ 19 De raadsheren zeiden: ‘U en Jeremia kunnen zich maar beter schuilhouden; vertel niemand waar u bent.’ 20 Ze borgen de rol op in het vertrek van de hofschrijver Elisama, gingen naar de voorhof en lieten zich aandienen bij de koning. Ze vertelden hem alles. 21 Hierop liet de koning Jehudi de rol uit het vertrek van de hofschrijver Elisama halen. Jehudi las de tekst voor aan de koning en de raadsheren, die rond de koning stonden. 22 Het was in de negende maand. De koning zat bij het vuur van het kolenbekken in zijn winterpaleis. 23 Telkens als Jehudi drie of vier kolommen gelezen had, sneed de koning die met een schrijversmes af en gooide hij die in het vuur van het kolenbekken, totdat de hele rol verbrand was. 24 Niemand schrok van wat hij hoorde, niemand scheurde zijn kleren, de koning niet en zijn dienaren evenmin. 25 Hoewel Elnatan, Delaja en Gemarja er nog bij de koning op aandrongen de rol niet te verbranden, luisterde hij niet. 26 Hij beval Jerachmeël, een lid van de koninklijke familie, Seraja, de zoon van Azriël, en Selemja, de zoon van Abdiël, om de schrijver Baruch en de profeet Jeremia gevangen te nemen. Maar de HEER gaf hun een schuilplaats.
Een hele rol vol had Jeremia gedicteerd en laten voorlezen. Hoe de Koning het hele volk in gevaar bracht door onder de schatplicht aan Babel uit proberen te komen, hoe het volk zichzelf in gevaar bracht door vreemde goden achterna te lopen en de dienst aan de God van Israël te verwaarlozen. Hij had de rol door zijn secretaris Baruch in de Tempel laten voorlezen. Zelf had Jeremia niet meer in de Tempel in Jeruzalem mogen komen. Machtige ambtenaren hadden de actie van Baruch meegemaakt en waren geschrokken van de overtuiging die uit de woorden van Jeremia had geklonken. Ze hadden hun collega’s er bij geroepen en nog een keer zich het boek van Jeremia laten voorlezen. De conclusie was dat die niet zo verder kon. De koning moest het weten en Baruch en Jeremia moesten zwijgen, ook uit eigen lijfsbehoud. Vrijheid van meningsuiting en persvrijheid zijn altijd de eerste slachtoffers van de dictatuur van de rijken en de machtigen.
Als de vrijheid van discussie in een samenleving wordt ingeperkt, als het gesprek niet meer gaat over politiek en beleid maar over persoon en functie dan loopt de vrijheid van de hele bevolking gevaar. De Koning trekt zich dan ook niks aan van het boek van Jeremia. Hij laat het zich voorlezen maar hoofdstuk na hoofdstuk snijdt hij van de boekrol af en werpt hij in het vuur. Vurige woorden die na de brand verdwenen zijn, nietswaardig en niet meer terug te lezen. Schrikken was dat voor de brave ambtenaren die de woorden toch als een serieuze bedreiging hadden gevoeld. Baruch en Jeremia moesten maar gevangen worden gezet vond de Koning. Baruch en Jeremia doken onder, maar gaven wel een commentaar op de werkwijze van de Koning.
Zelfs in de Bijbel kunnen we dus lezen hoe belangrijk de vrijheid van meningsuiting is. Als de top van de macht vindt dat er maar één gelijk is namelijk het gelijk van de top van de macht dan loopt de hele samenleving gevaar. Wij kennen de afloop van het conflict tussen Jeremia en de koning. Het absolute gelijk van de koning heeft uiteindelijk de ballingschap en de verwoesting van de Tempel tot gevolg. In onze dagen heeft dat geleid tot de oorlog in Oekraïne die vele duizenden levens heeft verwoest. Waar die verder op uitloopt mogen we vrezen. In Rusland is de oppositie gevangen gezet. Elke twijfel aan de rechtmatigheid van de oorlog wordt hard bestraft, duizenden zitten gevangen omdat ze zich tegen deze oorlog hebben uitgesproken. De zwart wit tekening van Rusland is eenvoudig. Maar overal in de wereld, ook in ons land, staat de vrijheid van meningsuiting ter discussie. Soms zelfs met de slagzin dat als jouw mening anders is dan de mijne jij het bent die mijn mening onderdrukt. Een uiterst gevaarlijke ontwikkeling. We zijn gewaarschuwd.