Spreuken 15:23-33
23 ¶ Een mens vindt vreugde in een goedgekozen antwoord, de juiste woorden op de juiste tijd-hoe voortreffelijk is dat. 24 ¶ De levensweg van een verstandig mens voert omhoog, hij blijft op verre afstand van de diepte van het dodenrijk. 25 ¶ De HEER verwoest het huis van de hoogmoedigen, het bezit van weduwen beschermt hij. 26 ¶ Kwade gedachten zijn de HEER een gruwel, vredige woorden zijn zuiver. 27 ¶ Wie woekerwinst najaagt, richt zijn huis te gronde, wie steekpenningen haat, zal leven. 28 ¶ Een rechtvaardige denkt na voordat hij antwoordt, uit de mond van goddelozen komt alleen maar onheil. 29 ¶ De HEER is ver verwijderd van de goddelozen, het gebed van de rechtvaardigen hoort hij. 30 ¶ Een lachend gezicht verblijdt het hart, een goed bericht verkwikt het lichaam. 31 ¶ Wie luistert naar de lessen van het leven schaart zich onder de wijzen. 32 ¶ Wie zich niet laat terechtwijzen, doet zichzelf tekort, wie berispingen ter harte neemt, wint daarbij. 33 ¶ Wie ontzag heeft voor de HEER wint aan wijsheid, bescheidenheid gaat aan eerbetoon vooraf. (NBV)
Als je dit stuk uit het boek Spreuken in de nieuwe vertaling nog eens doorleest denk je waarom hebben ze boven dit hoofdstuk nou niet gezet: “Open deuren” Het gaat in dit gedeelte van het boek Spreuken over keuzes maken. In het boek Deuteronomium wordt dat ergens samengevat: “Zo zijn er dan dood en leven, gij, kies dan het leven”. Lijkt ook zo’n open deur, maar toch is het nuttig zo af en toe eens na te denken over de keuzes die je maakt. Zijn die keuzes werkelijk kalm en weloverwogen. Brengen die keuzes net zo veel vreugde voor jezelf als voor anderen. Soms houden mensen zo weinig van zichzelf dat ze als persoon bijna niet meer bestaan en helemaal opgaan in de dienst aan anderen. Pas op, de richtlijnen van de God van Israël zeggen dat je net zoveel van je naaste moet houden als van jezelf.
Vandaag de dag kun je mooi uitproberen hoeveel je eigenlijk van jezelf houdt, en je afvragen of je keuzes daar wel mee in overeenstemming te brengen zijn. Als je van rust houdt, neem je dan wel eens rust, in plaats van alleen de rust aan anderen te gunnen en zelf voortdurend bezig te zijn te zorgen dat de anderen kunnen rusten. Om maar eens wat te noemen. Dat plannen bij gebrek aan overleg mislukken is eenvoudiger te onthouden. Sla de krant op en zie wat onze regering doet en je ziet deze Bijbeltekst dagelijks in praktijk gebracht. Van boven af een aantal vluchtelingen opleggen aan een dorp of een wijk in een stad doet de weerstand toenemen. Samen kijken hoeveel ruimte er is neemt een groot deel van de angst weg en schept veel meer ruimte.
De weg van de God van Israël stelt aan ons dagelijks handelen steeds weer nieuwe vragen. Niet dat we van het volgen van die weg zelf beter worden, de wereld gaat er beter van uitzien zegt de Bijbel. Die richtlijnen die ons vreugde brengen, maar ook zorgen voor wat er met anderen gebeurt, die ons laten hongeren en dorsten naar gerechtigheid, zijn wat de Bijbel noemt de genade. We hebben ze altijd bij ons, ook al zijn ze nog ze oud en we kunnen de vragen die worden gesteld altijd beantwoorden. Uiteindelijk zal dat een levenshouding worden. Als vanzelf gaan we bij ons handelen uit van de liefde voor de ander, zelfs voor onze vijanden. Dat betekent niet dat we zwijgend langs de kant onze kans afwachten als er onrecht wordt gedaan. Uit liefde, ook voor hen die onrecht bedrijven, staat we op en roepen we het onrecht uit, opdat aan mensen weer recht wordt gedaan. Soms moet je daarvoor zelfs schreeuwen, maar we weten dat overleg en een kalm woord meer effect heeft dan alleen schreeuwen. Dat geldt elke dag, ook vandaag weer.