Spreuken 15:12-22
12 ¶ Een spotter wordt niet graag terechtgewezen, nooit wendt hij zich tot de wijzen. 13 ¶ Een vrolijk hart brengt een lach op het gezicht, een verdrietig hart pijnigt de geest. 14 ¶ De geest van een verstandig mens zoekt kennis, dwazen zwelgen in dwaasheid. 15 ¶ Voor wie arm is, is het leven niets dan ellende, maar blijmoedigheid maakt het leven tot een feest. 16 ¶ Beter een schamel bezit en ontzag voor de HEER dan grote rijkdom en veel onrust. 17 Beter een karige schotel groenten en liefde dan een vetgemeste os en haat. 18 ¶ Een driftkop wakkert ruzie aan, wie kalm is sust een twistgesprek. 19 ¶ Het pad van een luiaard is vol dorens, de weg van de oprechten is geëffend. 20 ¶ Een wijze zoon geeft zijn vader veel vreugde, een dwaas veracht zijn moeder. 21 ¶ Voor wie geen verstand heeft, is dwaasheid een vreugde, een mens met inzicht kiest de juiste weg. 22 ¶ Bij gebrek aan overleg mislukken plannen, ze slagen door ampel beraad. (NBV)
Jazeker het staat gewoon in de Bijbel: “voor wie arm is is het leven niets dan ellende”. In de nieuwe vertaling overigens want in vorige vertalingen werden alleen de depressieven aangesproken. In de nieuwe vertaling gaat het over de armen die kennelijk niets anders hebben dan blijmoedigheid om het leven draagbaar te maken. Het bovenstaande gedeelte uit het boek Spreuken roept op om het goede te doen en het kwade te laten. Het kwade staat steeds tegenover het goede. Je moet uit dit Bijbelgedeelte ook op kunnen maken dat je het kwade niet met het kwade moet bestrijden maar dat je het kwade moet uitdrijven door het goede. Daarvoor worden vragen aan je gesteld.
Wend je je zelf wel eens tot wijzen? Loop je verdrietig te piekeren? Heb je veel rijkdom en daardoor onrust? Haat je soms iemand en bezit je evengoed veel? Wakker je ruzie aan? Die vragen moet je niet lezen als eindige vragen, als ik hier maar het juiste antwoord op weet te geven dan zit het wel goed met mij. Het geloof in de God van Israël is geen voor wat hoort wat geloof. De vragen zijn bedoeld als richtingwijzers voor het alle daagse. Hoe gedraag je je op je werk, hoe ga je met je collega’s om? Wel eens een zieke collega opgezocht? Hoe ga je met je buren om? Er zijn vluchtelingen die uit oorlogsgeweld op ons land afkomen, hoe ga jij daar mee om? Het pad van de luiaard is niet voor niets vol dorens, de weg van de oprechten is geëffend. Er is dus meer aan de hand dan alleen de regeltjes. Wij maken van de uitspraken uit de Bijbel graag regeltjes. Natuurlijk gaan we te rade bij de wijzen. Maar hoe vaak laten we ons leiden door angst?
Angst voor toekomstige werkloosheid van onze kinderen? Angst voor andere godsdiensten? Angst dat onze kinderen of wij zelf geen huis zullen kunnen vinden? Angst dat er geen zorg meer beschikbaar zal zijn als wij die zorg het hardste nodig hebben? Als we in onze eigen spreekwoordenschat graven horen we dat Angst een slechte raadgever is. In het gedeelte dat we vandaag lezen staat iets over “ontzag voor de HEER” Het begin van alle wijsheid is de vreze des Heren staat er ergens. We weten dat God het goede is, niets dan het goede. We weten dat leven op de weg van de God van Israël je brengt naar een land dat overvloeit van melk en honing. Maar durven we echt in ons dagelijks handelen te vertrouwen op de God van Israël? De discussie die in ons land over vluchtelingen wordt gevoerd doet anders vermoeden. In angst wordt het hardste geschreeuwd. Steken wij de handen uit in plaats van onze tong? Vragen waar je alleen zelf antwoord op kan geven maar die elke dag opnieuw worden gesteld, ook vandaag weer.