Numeri 27:1-11
1-2 De dochters van Selofchad, die tot een geslacht behoorden dat van Jozefs zoon Manasse afstamde-Selofchad was een zoon van Chefer, de zoon van Gilead, de zoon van Machir, de zoon van Manasse-kwamen naar de ingang van de ontmoetingstent en wendden zich tot Mozes, de priester Eleazar, de leiders en het hele volk. Deze vrouwen, Machla, Noa, Chogla, Milka en Tirsa genaamd, legden hun het volgende voor: 3Â ‘Onze vader is in de woestijn gestorven. Hij behoorde niet tot de aanhangers van Korach, die tegen de HEER in opstand kwamen, maar is om zijn eigen zonden gestorven. Hij had geen zonen. 4Â Moet de naam van onze vader nu uit de familie verdwijnen omdat hij geen zoon heeft nagelaten? Wijst u ons, net als de broers van onze vader, een stuk grond toe.’ 5Â Mozes legde hun zaak aan de HEER voor, 6Â en de HEER zei tegen Mozes: 7Â ‘Selofchads dochters hebben gelijk. Je moet hun inderdaad een stuk grond in bezit geven, net als de broers van hun vader. Wat hun vader toekwam moet op hen overgaan. 8Â En zeg tegen de Israëlieten: “Wanneer iemand sterft zonder een zoon na te laten, moet zijn bezit overgaan op zijn dochter. 9Â Heeft hij geen dochter, dan moet zijn bezit aan zijn broers gegeven worden. 10Â Heeft hij geen broers, dan moet zijn bezit aan de broers van zijn vader gegeven worden. 11Â Heeft zijn vader geen broers, dan moet zijn bezit aan zijn naaste bloedverwant gegeven worden; dat is dan zijn erfgenaam. Dit is een wettelijke bepaling voor alle Israëlieten, door de HEER aan Mozes gegeven.”’ (NBV)
Alle strijdbare mannen boven de twintig waren geteld. Familie voor familie, stam voor stam. Het wordt langzaam duidelijk dat hier ook een verdeling van het beloofde land uit kan voortkomen. Hoeveel land er voor iedere familie nodig is tekent zich af. Maar er blijft ook een vraag: wat is de positie van vrouwen? De leer van Mozes had het over de bescherming van de weduwe en de wees gehad. Hoe zou het systeem dat werd gehanteerd voor de verdeling uitvallen voor de weduwe en de wees. Je zou bijna zeggen: uiteraard komt dit aan de orde. Maar dan kloppen we ons op de verkeerde manier op de borst. Het is in onze rechtspraak nog niet zo heel lang geleden dat vrouwen echt werden uitgesloten van erfrecht, dat een vrouw nooit zelfstandig een vermogen mocht hebben, dat vrouwen altijd aan mannen waren toegewezen. Zelfs het feit dat we Koninginnen als staatshoofden hadden deed daar niet toe of af. De rechten van vrouwen moesten ook in onze samenleving door strijd en opstand worden veroverd.
Ook in de dagen van Mozes moesten vrouwen zelf aan de bel trekken als het om hun plaats in de samenleving gaat. Vijf zusters gaan samen naar Mozes en Eleazar. Bij de Tent der Ontmoeting waar die fraaie woorden over de weduwe en de wees werden bewaard spraken zij de leiding van het volk aan op hun positie. Hun vader behoorde tot de eerste generatie die uit Egypte was gevlucht. Hij had niet deelgenomen aan enige opstand maar was wel in de woestijn gestorven, zoals alle leden van zijn generatie. Maar hij heeft geen zonen, alleen broers. Ze doen een beroep op het belang van de familienaam. Die zou als eerste verdwijnen van alle families die uit Egypte waren bevrijdt. Het kon toch niet de bedoeling zijn dat aan de belofte van de God van Israël zijn volk te beschermen en tot een groot volk te maken af zou worden gedaan. Mozes moest weer naar God om te vragen hoe in deze zaak te handelen. Wat was de positie van de vrouw in de nieuwe samenleving die God had aangewezen? Waren zij volstrekt en bij uitsluiting aangewezen op mannen?
Het antwoord is duidelijk. Vrouwen hebben erfrecht net als mannen. Als er geen zonen zijn die de bescherming van hun zusters op zich kunnen nemen dan staan die zusters op zichzelf en erven het bezit van hun vader. Als er ook geen dochters zijn dan erven zijn broers. Maar heeft die vader geen broers dan erft zijn naaste bloedverwant. Als die vader dus zusters had dan erven die zusters dus het erfdeel van de familie. De weduwe en de wees worden hier dus heel duidelijk beschermt. Voor de weduwe waren de bepalingen dat er binnen de familie hertrouwt zou moeten worden. Voor de wees geld dat de toekomst verzekerd is doordat er een absoluut erfrecht is. Eerst voor de zonen en dan voor de dochters, eerst voor de neven en dan voor de nichten. Het zijn de mannen die tot het leger van Israël worden gerekend. Zij zijn belast met de bescherming van vrouwen en kinderen. Zij spreken recht in de poorten van de steden. In het verhaal is het nog lang niet zo ver. Maar voordat het beloofde land binnen wordt getrokken zijn ook de rechten van vrouwen verzekerd. Daar mag ook in onze dagen nog wel eens aan worden teruggedacht. Waarom vrouwen die hetzelfde werk doen minder verdienen dan mannen blijft niet te verdedigen en lijkt in strijd met de Bijbelse richtlijnen.