Deuteronomium 10:12-11:9
12 ¶ Israël, bedenk dus dat de HEER, uw God, niets anders van u vraagt dan dat u ontzag voor hem toont, dat u de weg volgt die hij u wijst, dat u hem liefhebt, hem met hart en ziel dient13 en zijn geboden en wetten, die ik u vandaag voorhoud, naleeft; dan zal het u goed gaan.14 De HEER, die vrij kan beschikken over de hoogste hemel en over de aarde en alles wat daarop leeft, 15 heeft toch alleen voor úw voorouders liefde opgevat en uit alle volken juist u, hun nazaten, uitgekozen! 16 Besnijd daarom uw hart en wees niet langer halsstarrig. 17 Want de HEER, uw God, is de hoogste God en Heer. Hij is de grote, de machtige, de ontzagwekkende God. Hij handelt zonder aanzien des persoons en is onomkoopbaar; 18 hij verschaft weduwen en wezen recht, neemt vreemdelingen in bescherming en voorziet hen van voedsel en kleding. 19 Ook u moet vreemdelingen met liefde behandelen, want u bent zelf vreemdelingen geweest in Egypte. 20 Toon ontzag voor de HEER, uw God, dien hem, wees hem toegedaan en zweer alleen bij zijn naam. 21 Zing zijn lof, hij is uw God! U hebt met eigen ogen gezien welke grootse, indrukwekkende daden hij voor u heeft verricht: 22 met zeventig personen trokken uw voorouders naar Egypte, maar nu heeft hij u zo talrijk gemaakt als de sterren aan de hemel! 1 ¶ Heb daarom de HEER, uw God, lief en houd u aan uw verplichtingen tegenover hem. Leef zijn wetten, regels en geboden elke dag na. 2 Wees u ervan bewust dat uw kinderen geen getuige zijn geweest van de opvoeding die de HEER u gaf, en niet met eigen ogen zijn grootheid hebben gezien, zijn sterke hand en opgeheven arm. 3 Wat weten zij van de wonderen en daden die hij in Egypte verrichtte, ten koste van de farao en zijn hele volk?4 Of van wat hij met het leger van Egypte en al zijn paarden en wagens heeft gedaan, hoe hij ze liet verdwijnen in het water van de Rietzee toen ze u achtervolgden, waarmee hij hun macht heeft gebroken tot op de dag van vandaag? 5 Uw kinderen weten toch niet wat hij in de woestijn voor u heeft gedaan voordat u hier aankwam? 6 En wat hij ten overstaan van het hele volk deed met Datan en Abiram, de zonen van de Rubeniet Eliab: hoe de aarde haar mond opensperde en hen opslokte met hun families, hun tenten en al het vee dat ze bezaten? 7 U daarentegen hebt al die machtige daden die de HEER verrichtte met eigen ogen gezien. 8 ¶ Daarom moet u alle geboden die ik u vandaag voorhoud naleven. Daaruit zult u de moed putten om het land aan de overkant binnen te gaan en het in bezit te nemen. 9 Dan zult u lang leven in het land dat de HEER onder ede aan uw voorouders en hun nageslacht heeft beloofd, het land dat overvloeit van melk en honing.(NBV)
Het is allemaal niet zo ingewikkeld. Er zijn geen kostbaar aangeklede Tempels met geheimzinnig mompelende priesters waar je voor elke gunst die je van een God wil hebben eerst een offer moet brengen. Geen klankschalen of kleurstellingen, en vooral geen offers aan de God zelf. De offers die je brengt zijn een teken dat je wil delen van wat je hebt en zijn bestemd voor de Priesters en Levieten, die moeten toch ook leven. De Levieten onderwijzen je de richtlijnen van God zodat je de juiste keuzes kan maken. En als je de God van Israël wil volgen dan zijn er altijd vreemdelingen en weduwen en wezen om je te helpen. Zo eenvoudig is het. Verschaf de weduwe en de wees recht, laat hen tot hun recht komen, neem ze op in je gemeenschap en zorg dat ze een volwaardige plaats krijgen. Ze zijn de armsten in de samenleving. In een samenleving waar alleen mannen een eigen inkomen hebben, waar mannen zorgen voor de bewerking van het land en de handel komen weduwen en wezen zonder inkomen te zitten. Daar zijn we dus samen verantwoordelijk voor. In onze dagen voor de ouden van dagen, voor de zieken en invaliden, voor de mensen die niet in staat zijn een eigen inkomen te verwerven. Niet alleen in ons land maar uiteindelijk in de hele bewoonde wereld.
Maar in ons land moeten we de vreemdelingen met liefde behandelen. Het staat er echt. Iedereen die zich wil beroepen op de Joods Christelijke traditie van ons land, die bang is dat we overvleugeld worden door een andere godsdienst, zal moeten handelen volgens die richtlijn, dat staat in het gedeelte dat we vandaag lezen, U moet de vreemdelingen met liefde behandelen. Natuurlijk zijn er problemen die we moeten aanpakken en oplossen. We hebben nog steeds nare gevolgen van hebzucht. We delen nog steeds onvoldoende, er zijn nog steeds voedselbanken nodig en de inkomensverschillen in allerlei bedrijven zijn onverklaarbaar groot. Er is nog steeds misdaad in ons land en jongeren worden verwaarloosd en vervallen soms onnodig tot misdaden. Maar misschien erger is dat de manier waarop wij onze landbouw hebben georganiseerd en handel drijven hongersnood veroorzaakt in arme landen. Erger is ook dat de kleding die wij dragen voor een groot deel wordt gemaakt door kinderen onder erbarmelijke omstandigheden. Sinds de Tweede Wereldoorlog blijkt het steeds nodig om nieuwe generaties opnieuw te vertellen en te onderwijzen in wat er toen gebeurt is. Steeds weer neigen mensen er toe elkaar uit te sluiten op grond van afkomst of geloof. Steeds weer wordt gevraagd wat individuele burgers de samenleving kosten en wordt voor het samen leven een afweging gemaakt naar kosten en baten. Nieuwe generaties hebben niet meegemaakt wat de voorgaande generaties meegemaakt hebben. Daar wijst Mozes ook op. Als eenmaal het land dat overvloeit van melk en honing verovert zal zijn dan zullen de slavernij in Egypte, de tocht door de woestijn en de gevolgen van het niet onvoorwaardelijk op elkaar kunnen rekenen vergeten zijn. Het gevaar is dat dan ook die onderwijzingen van God vergeten zullen worden en dat het volk stil valt en niet op weg blijft naar de ideale samenleving.
Ziekte en tegenslag komen immers altijd overal voor. Pech is er voor sommigen nu eenmaal en mensen maken ook wel eens foute beslissingen waardoor ze in problemen komen. Je kunt nu eenmaal niet altijd onvoorwaardelijk voor iedereen blijven zorgen klinkt het dan. En dat was nu net wel wat God ons heeft opgedragen. Als we bezet zijn dan zullen we ons wel verzetten. Maar zolang we een democratisch gekozen regering hebben zullen we ons tegen die overheid verzetten, want iedereen mag in de eerste plaats toch voor zichzelf zorgen nietwaar. Die redeneringen strijden met de waarschuwingen die de Bijbel ook in het gedeelte dat we vandaag lezen geeft. Daarom is het goed dat er weer nieuwe televisieprogramma’s komen over de Tweede Wereldoorlog. Niet over goed en fout maar over gewone mensen en wat hen overkwam. Daarbij kun je er op letten wat er gebeurt als mensen bereid zijn ook met inzet van eigen leven voor anderen te zorgen. Wat er gebeurt als mensen niet pikken dat er in ons volk onderscheid gemaakt wordt tussen mensen op grond van geloof of afkomst. Maar we kunnen ook zien wat er gebeurt als die overtuiging wordt losgelaten. Voor de Tweede Wereldoorlog al waren er mensen die op grond van de Bijbel waarschuwden voor de overtuigingen van de nazi’s. We zijn dan wel bevrijdt van de nazi’s, maar hun opvattingen en politiek steken van tijd tot tijd nogal hinderlijk en in steeds nieuwe vormen de kop op. Die kop zullen we moeten blijven vermorzelen. Ook vandaag.
Â