Genesis 50:15-26
15 ¶ Nu hun vader er niet meer was, zeiden Jozefs broers tegen elkaar: ‘Als Jozef zich nu maar niet tegen ons keert en zich wreekt voor alle ellende die wij hem hebben aangedaan.’ 16 Daarom lieten ze hem de volgende boodschap brengen: ‘Voordat hij stierf heeft je vader ons opgedragen 17 je dit verzoek over te brengen: “Vergeef je broers hun schandelijke misdaad, Jozef. Ze hebben je in de ellende gestort, maar wees nu zo goed om de dienaren van de God van je vader die misdaad te vergeven.”’ Bij het horen van die woorden kon Jozef zijn tranen niet bedwingen. 18 Daarna gingen zijn broers zelf naar hem toe. Ze vielen voor hem op hun knieën en zeiden: ‘We zijn bereid je slaaf te worden.’ 19 Maar Jozef zei: ‘Wees maar niet bang. Ik kan toch Gods plaats niet innemen? 20 Jullie hadden kwaad tegen mij in de zin, maar God heeft dat ten goede gekeerd, om te bewerken wat er nu gebeurt: dat een groot volk in leven blijft. 21 Wees dus niet bang. Ik zal zelf voor jullie en jullie kinderen zorgen.’ Zo troostte hij hen en stelde hij hen gerust. 22 ¶ Jozef bleef in Egypte wonen, met zijn hele familie. Hij werd honderdtien jaar. 23 Hij zag Efraïms kleinkinderen nog, en ook de geboorte van de kinderen van Machir, de zoon van Manasse, maakte hij nog mee. 24 Toen hij zijn einde voelde naderen, zei hij tegen zijn broers: ‘God zal zich jullie lot aantrekken: hij zal jullie uit dit land wegleiden en je naar het land brengen dat hij onder ede aan Abraham, Isaak en Jakob heeft beloofd. 25 Zweer me dat jullie, wanneer God zich jullie lot aantrekt, mijn lichaam van hier zullen meenemen.’ 26 Jozef stierf toen hij honderdtien jaar was. Hij werd gebalsemd en in een sarcofaag gelegd, in Egypte. (NBV)
Het balsemen bij de Egyptenaren had uiteindelijk tot doel de doden bij de goden te laten leven. Dat kon als ze er uit zouden zien als nog in leven en voorzien waren van alles wat een mens nodig had. In de Koningsgraven en de piramiden is dat allemaal terug te vinden. Een Jozef in een sarcofaag die je meeneemt naar het beloofde land is al bijna een God in je midden. Dat was niet de bedoeling, maar werd eerst Jacob met alle eer naar Kanaän gebracht die eer was kennelijk niet voor Jozef weggelegd. Het was ook niet meer zo belangrijk voor het verhaal. Sleutel in dit gedeelte is dat God kwade zaken kan gebruiken voor goede gevolgen. Dat is de ontdekking die Jozef aan zijn leven doet. Zijn broers hadden kwaad in hun gedachten, ze wilden van Jozef af, maar door hem naar Egypte te verkopen schiepen ze de voorwaarden om hem onderkoning te laten worden en het graan te laten verzamelen waardoor ook zijn eigen volk kon overleven.
Kwaad blijft overigens altijd te veroordelen en dus te vermijden, maar je hoeft je niet altijd schuldig te voelen als het je per ongeluk toch gebeurt dat je kwaad bedrijft. Keer het ten goede. De broers beginnen overigens dit gedeelte met een leugen want dat Jacob ze heeft opgedragen Jozef vergiffenis te vragen en te vertellen over een opdracht van Jacob hen te vergeven wordt nergens verteld. Het is het soort leugens dat voorkomt uit angst. Wij kennen dat vaak als halve waarheden. Vertel de waarheid die wordt geaccepteerd en laat alle andere waarheden die er ook zijn buiten beschouwing. De regeringen maakten van die truc gebruik toen het ging om de inval in Irak waar ook door Nederland steun aan is betuigd. Natuurlijk had Sadam Hoessein alle resoluties van de Veiligheidsraad in de wind geslagen. Maar of dat de enige of zelfs de meest doorslaggevende reden was voor de steun aan de inval mocht van de Nederlandse regering niet onderzocht worden.
Ook hier zou je misschien kunnen zeggen dat het kwaad ten goede is gekeerd. De inval, zonder toestemming van de VN, was verkeerd, maar dat er op den duur een meer democratische samenleving kan ontstaan waar in de toekomst ook de mensenrechten worden gerespecteerd zou een keer ten goede kunnen orden. Dat onderzoek naar de reden voor de steun aan de inval moet er desondanks nog steeds komen. Als ook dat een verkeerde beslissing zou blijken moeten we ook die beslissing ten goede weten te keren. De wording van de aarde loopt in dit boek Genesis uiteindelijk uit op de wording van een volk dat zou kunnen leven zoals de wording van de mensen was bedoeld. In het Jozef verhaal hebben we gezien dat delen met elkaar en zorgen voor elkaar de voorwaarde is waardoor iedereen in leven kan blijven. Die les moeten we dus nu maar eens in praktijk brengen.