Het balsemen van Israël

Genesis 50:1-14

De begrafenis van Jacob. Een triest verhaal lijkt het, maar er zitten een paar eigenaardigheden in die ook ons wat te vertellen hebben. In de eerste plaats wordt Jacob gebalsemd naar Egyptisch gebruik. De dodencultus vormde het hart van de Egyptische godsdienst en Jacob wordt kennelijk de eer bewezen die volgens die godsdienst aan de hoogste edelen werd bewezen. Die godsdienst wordt door Jozef en de zijnen niet afgewezen of verworpen. Jozef was met de dochter van een Egyptische priester getrouwd en hun zonen waren door Jacob in de familie opgenomen. Respect kan met respect worden beantwoord leert de houding van Israël tegenover de Egyptische godsdienst. Toen de Bijbelboeken hun eindvorm hadden gevonden waren veel inwoners van Israël verbannen of gevlucht. Een groot deel was neergestreken in Egypte en dit verhaal zal hen geholpen hebben om hun vestiging gemakkelijker te maken. Jacob wordt met zeer grote eer begraven. De belofte aan Abraham gedaan dat er grote volken uit hen zouden voort komen krijgt hier gestalte in de stoet die van Egypte naar Kanaän trekt om Jacob te gaan begraven. Maar die stoet volgt een eigenaardige route. Zeker niet de kortste en zeker ook niet de meest voor de hand liggende. Het is de route die 400 jaar later door de slaven uit Egypte gevolgd zal worden als zij onder leiding van Mozes als nakomelingen van Jacob en Jozef het land Egypte ontvluchten. Zo kan de dodenklacht die zoveel indruk maakte aan de oostkant van de Jordaan plaatsvinden en de begrafenis zelf aan de westkant in Machpela. Zo wordt ook de band met Abraham en Izaak en daarmee met de God van Abraham, Izaak en Jacob benadrukt. Alleen Rachel ligt hier niet begraven en juist het nageslacht van Rachel zal in de figuur van koning David, en voor christenen in de figuur van Jezus van Nazareth zo’n grote rol gaan spelen in de wereldgeschiedenis. Zo komen in een klein verhaal over de begrafenis de aartsvaders en de uittocht al vertellend samen in één verhaal. Zo mogen wij ook ons mengen in dit verhaal. Het verhaal van Jacob en het verhaal van Jozef. Verhalen van liefde, verbondenheid, dromen en vasthouden aan dromen. Jacob leerden we kennen op de vlucht voor zijn broer na het bedrog van zijn vader, Jozef werd verkocht naar Egypte omdat hij zich boven zijn broers stelde. Jacob moest leren dat je moet werken om je doel te bereiken, Jozef moest leren dat je je dienstbaar moet opstellen om je dromen te kunnen verwerkelijken. Beiden is het gelukt, met behulp van God zeggen we dan. Ons kan het dus ook lukken als we vasthoudend blijven werken aan een rechtvaardige samenleving zonder onze dromen van vrede en gerechtigheid op te geven.

Plaats een reactie