1 Samuel 15:10-23
10 Toen richtte de HEER zich tot Samuël en zei: 11 ‘Ik betreur het dat ik Saul koning heb gemaakt, want hij heeft mij de rug toegekeerd en doet niet wat ik hem heb opgedragen.’ Samuël werd boos en schreeuwde het de hele nacht uit tegen de HEER. 12 De volgende morgen vroeg wilde hij Saul tegemoet gaan. Men vertelde hem dat Saul in Karmel was geweest en daar voor zichzelf een gedenkteken had opgericht, en toen was doorgereisd naar Gilgal. 13 Toen Samuël bij Saul aankwam, begroette deze hem met de woorden: ‘Wees gezegend door de HEER. Ik heb gedaan wat de HEER mij heeft opgedragen.’ 14 Maar Samuël vroeg: ‘Hoe komt het dan dat ik schapen hoor blaten en runderen hoor loeien?’ 15 ‘Die hebben ze meegenomen van de Amalekieten, ‘antwoordde Saul. ‘De soldaten wilden de beste schapen, geiten en runderen sparen om ze te offeren aan de HEER, uw God. De rest hebben we afgemaakt.’ 16 ‘Geen woord meer!’ zei Samuël tegen Saul. ‘Laat me u vertellen wat de HEER mij vannacht gezegd heeft.’ ‘Zoals u wilt, ‘zei Saul, 17 en Samuël zei: ‘U mag dan in uw eigen ogen onbelangrijk zijn, toch staat u aan het hoofd van de stammen van Israël, nietwaar? De HEER heeft u gezalfd tot koning van Israël, 18 en de HEER heeft u erop uitgestuurd met de opdracht om de Amalekieten, die zondaars, te vernietigen en ze te bestrijden tot ze volledig waren uitgeroeid. 19 Waarom hebt u niet geluisterd naar wat de HEER u heeft gezegd? Waarom hebt u zich op de buit gestort en iets gedaan dat slecht is in de ogen van de HEER?’ 20 ‘Maar ik heb toch geluisterd naar wat de HEER gezegd heeft!’ wierp Saul tegen. ‘Ik ben er toch op uitgetrokken zoals de HEER me heeft opgedragen! Koning Agag heb ik gevangengenomen en de rest van de Amalekieten heb ik gedood. 21 En de soldaten hebben de beste van de buitgemaakte schapen, geiten en runderen voor vernietiging gespaard om ze in Gilgal te offeren aan de HEER, uw God.’ 22 Daarop zei Samuël: ‘Schept de HEER meer behagen in offers dan in gehoorzaamheid? Nee! Gehoorzaamheid is beter dan offers, volgzaamheid is beter dan het vet van rammen. 23 Weerspannigheid is even erg als toverij, en eigenzinnigheid is even slecht als afgodendienst. U hebt de opdracht van de HEER verworpen; daarom verwerpt hij u als koning!’ (NBV)
Saul wordt dus een koning als andere koningen. Niet zorgen voor het zwakste maar het sterkste voor jezelf reserveren. Niet belangeloos oorlog voeren om het volk, om de zwaksten, te beschermen, maar oorlog voeren om eer en buit te behalen. Na de overwinning een monument oprichten waarin jouw heldendaden vastgelegd zijn. Samuël barst bijna van woede. Had hij daarvoor dat verhaal van de uittocht uit de slavernij in leven gehouden? Had hij daarvoor de Leer van Mozes nog eens extra onder de aandacht gebracht? Had hij niet om gehoorzaamheid gevraagd aan de God van Israël die hebzucht en het begeren van dat van je naaste was had veroordeeld?
Dit was niet de koning die eer kon bezorgen aan de God van Israël, die volken kon laten zien hoe je ook met mensen kan omgaan, niet om er zelf beter van te worden maar juist om de zwaksten, de ander, te beschermen. Die God van Israël hoef je niet te voeden, offers zijn niet echt nodig, maar gehoorzaamheid is nodig. Gehoorzaamheid aan die richtlijnen voor een menselijke samenleving, richtlijnen die zich laten samenvatten als “heb uw naaste lief als uzelf”. Dat was de manier om die God lief te hebben boven alles. Dat mag ook vandaag nog onze maatstaf zijn. Gaan we religieus doen om er beter uit te zien in onze omgeving of helpen we er belangeloos de armen mee. Elke dag mogen we die keus maken, ook vandaag weer.
Saul geeft aan het nog steeds niet te willen snappen. God had toch gevraagd tegen de Amalekieten op te trekken? Op één na waren alle Amalekieten gedood. Het vee dat was buitgemaakt en aan de God van Israël geofferd. Maar offers zijn voor die God niet belangrijk. Dat is geen voor wat hoort wat God. Dat is een God die uit is op een menselijke samenleving. Een samenleving waar het ene volk het andere niet in de rug aanvalt. Een volk dat dat wel doet is een permanent gevaar voor de vrede, dat snijd je uit als een gezwel. Saul had zich beperkt tot het halen van een overwinning. Met eer, losgeld, en feest voor soldaten. Als je jezelf op die manier lief hebt dan aanbidt je eigenlijk een afgod. Daar mogen wij dus eigenlijk ook nog wel eens bij stil staan.