Jeremia 25:15-26
15 ¶ Vervolgens zei de HEER, de God van Israël, tegen mij: ‘Neem deze beker van mij aan en laat daaruit alle volken waarheen ik je zend de wijn van mijn woede drinken. 16 Als ze die drinken worden ze dronken van angst voor het zwaard dat ik op hen afstuur.’ 17 Ik nam van de HEER de beker aan en gaf alle volken waarheen hij mij zond daaruit te drinken: 18 Jeruzalem en de steden van Juda, die in puin zouden vallen; de koningen en leiders, die afschuw en ontzetting zouden wekken, van wie de namen als een vloek zouden worden gebruikt, zoals nu al gebeurt; 19 de farao, de koning van Egypte, zijn hof, zijn raadsheren en heel zijn volk, 20 en alle vreemdelingen die er woonden; alle koningen van het land Us; alle koningen van het land van de Filistijnen: die van Askelon, Gaza, Ekron en wat er nog over was van Asdod; 21 Edom, Moab en Ammon; 22 de koningen van Tyrus, de koningen van Sidon en die van de overzeese gebieden; 23 Dedan, Tema en Buz, en alle volken met kaalgeschoren slapen; 24 de koningen van Arabië en de koningen van de andere volken die in de woestijn woonden; 25 de koningen van Zimri, de koningen van Elam en de koningen van Medië; 26 en de koningen van het noorden, de een na de ander, of ze nu dichtbij of veraf woonden. Alle koninkrijken op aarde moesten uit de beker drinken; de koning van Sesach als laatste. (NBV)
Wijn verkwikt. Er gaat zelfs de mare dat een glas rode wijn voor het slapen gaan problemen met het hart kan voorkomen. Cardiologen spreken dit overigens tegen. Maar wijn staat bij ons in een goed gerucht. Jezus van Nazareth gebruikte immers bij de door hem ingestelde herinneringsmaaltijd, ons avondmaal, ook een beker wijn. Die beker moet doen denken aan het bloed dat hij zou vergieten in de plaats van al die mensen die voortdurend uit zijn op eigen macht en daar zelfs oorlogen voor willen voeren. En over dit soort mensen gaat het hier ook in het gedeelte uit het boek van Jesaja. Als je te veel wijn drinkt dan ga je waggelen en onzin taal uitkramen. Dan kan het minste je bang maken, ook een grote borst laten opzetten. Zo veel wijn moeten al de leiders van al die volken drinken om ze tot besef te brengen dat ze bang moeten zijn voor de volgende wereldmacht.
Zonder respect voor elkaar, zonder liefde voor de naaste, zonder zorg voor de armsten en de minsten, geven we wereldmachten steeds weer de ruimte om op te komen en ons te bedreigen. Ons geld moeten we dan maar weer besteden aan militaire bescherming en niet aan de zorg voor de mensen die dat echt nodig hebben. In Assyrië, de eerste wereldmacht die Juda bedreigde, kwam het overigens ook voor dat in een contract werd opgenomen dat bij het niet nakomen van een verbond een schaal met wijn moest worden leeggedronken. Was het wijn met gif? Later bij de Grieken waren daar wel voorbeelden van. In de Bijbel is een dergelijk voorbeeld niet te vinden. Wel wordt er gewaarschuwd tegen overmatig wijn drinken. Paulus waarschuwt er tegen maar ook in het verhaal van Noach komt dat overmatig wijngebruik voor. En met Noach had de God van Israël een verbond gesloten, de aarde zou niet meer overstroomt worden en de mensen zouden voor elkaar gaan zorgen. Van dat verbond is wat de mensen betreft nooit wat terecht gekomen.
Daar noemt Jeremia alle volken, stammen en groepen mensen die hij rondom Juda zag. Tot in Egypte toe. Allen worden ze het slachtoffer van de nieuwste wereldmacht die overal veroveringen pleegde en de leiding van volken in ballingschap naar het eigen land voerde. Iedereen zal gedacht hebben aan het machtige Babel, dat uiteindelijk ook Jeruzalem zou veroveren, verwoesten en de bevolking in ballingschap zou voeren. Maar ook Babel zal de gevolgen van haar gewelddadige machtspolitiek ondervinden. Want waar lag dat land Sesach? Geleerden hebben er land naar gezocht, tot iemand tot de ontdekking komt dat als je Babel in het Hebreeuws schrijft Sesach het omgekeerde is van Babel. Sesach is dus een versluierde manier om Babel aan te duiden. In het verhaal van Jeremia moesten alle leiders van alle volken op aarde uit de beker drinken. Een waarom zou het bij Babel ophouden als zelfs Babel uit de beker moeten drinken. Het met geweld oplossen van conflicten tussen staten, het met geweld handhaven van macht en invloed gebeurd ook in onze dagen, ook ons land doet er als vanzelfsprekend aan mee. Misschien moeten we er eens mee ophouden.