Jozua 9:1-15
1-2 Toen de koningen ten westen van de Jordaan, die van het bergland, het heuvelland en het hele kustgebied bij de Grote Zee, tot aan de Libanon toe, van Israëls zegetocht hoorden, sloten ze een bondgenootschap. Zij, de koningen van de Hethieten, de Amorieten, de Kanaänieten, de Perizzieten, de Chiwwieten en de Jebusieten, besloten gezamenlijk tegen Jozua en Israël te strijden. 3 ¶ Maar toen de Chiwwieten uit Gibeon te weten kwamen wat Jozua met Jericho en Ai had gedaan, 4 namen ze hun toevlucht tot een list: een aantal van hen ging naar Jozua onder de dekmantel van een gezantschap. Ze bepakten hun ezels met versleten zadeltassen en oude, gebarsten wijnzakken 5 en trokken opgelapte sandalen en afgedragen kleren aan. Als proviand namen ze alleen uitgedroogd en verkruimeld brood mee. 6 Zo gingen ze naar het kamp bij Gilgal, naar Jozua. Ze zeiden tegen hem en de Israëlieten: ‘We komen uit een ver land en willen een vredesverdrag met u sluiten.’ 7 ‘Dat kunnen we niet zomaar doen, ‘antwoordden de Israëlieten. ‘Misschien woont u wel in dit gebied, hoe kunnen wij dan een verdrag met u sluiten?’ 8 Hierop wendden de Chiwwieten zich tot Jozua. ‘We zijn bereid ons aan u te onderwerpen, ‘zeiden ze. Jozua vroeg: ‘Wie bent u en waar komt u vandaan?’ 9 ‘Uw dienaren komen uit een zeer ver land, ‘antwoordden ze. ‘De naam van de HEER, uw God, heeft ons hier gebracht, want zijn roem is tot bij ons doorgedrongen. We hebben gehoord wat hij allemaal in Egypte heeft gedaan, 10 en ook wat hij met de twee Amoritische koningen ten oosten van de Jordaan heeft gedaan: koning Sichon van Chesbon en koning Og van Basan, die in Astarot zetelde. 11 Onze oudsten en alle inwoners van ons land zeiden ons daarom proviand in te slaan en naar u op reis te gaan. Bij u aangekomen moesten we u onze onderwerping aanbieden en u vragen een vredesverdrag met ons te sluiten. 12 Kijk, dit is ons brood. We hebben het op de dag van ons vertrek als verse proviand uit onze huizen meegenomen, maar nu is het uitgedroogd en verkruimeld. 13 En kijkt u eens naar deze wijnzakken: ze waren nieuw toen we ze vulden, maar nu zijn ze gebarsten. En dit zijn onze kleren en sandalen: u ziet dat ze op onze lange tocht helemaal versleten zijn.’ 14 De stamhoofden van Israël namen toen wat van de proviand aan, maar ze verzuimden de HEER om raad te vragen. 15 ¶ Jozua sloot een vredesverdrag met hen en beloofde hun dat hun leven zou worden gespaard. De stamhoofden bekrachtigden dit met een eed. (NBV)
De Bijbel is uiteindelijk samengesteld tijdens en vlak na de ballingschap waarheen het volk Israël uit het land was weggevoerd. De vraag waarmee het volk van de God van Israël was blijven zitten was hoe dat nu had kunnen gebeuren. Het antwoord kwam van profeten als Jesaja, Jeremia en Ezechiël. Profeten hadden het volk altijd opgeroepen de Tora te onderhouden en te blijven vertrouwen op de God van Israël als hun redder in een turbulente wereld waar de een altijd over de ander wil heersen. In de verhalen die ze in de ballingschap hadden meegenomen herkenden ze soms het patroon van afval van die profetische waarschuwingen. Het boek Jozua is daar een voorbeeld van. De hele Tora was volgens het verhaal aan het volk voorgelezen. Met de klank van de Tora in de oren moest de rest van het land in ontvangst worden genomen. Je moet de Tora ter harte nemen. Maar je moet ook je verstand blijven gebruiken.
Eén van de verkeerde beslissingen die het volk vlak voor de ballingschap had genomen was een politiek van bondgenootschappen. De Tora waarschuwde voor bondgenootschappen met buurvolken en grote wereldmachten. Alleen als een stad heel ver weg lag dan zou een bondgenootschap te overwegen. Wij kennen die bondgenootschappen ook. De NAVO is zo’n militair bondgenootschap, opgericht om de democratie in Europa te beschermen. Een mooie doelstelling. Maar de NAVO kende ook een lid dat een duidelijke militaire dictatuur als regering had die niets van democratie wilde weten, Griekenland. Tegenwoordig kent de NAVO een lid met een zeer autoritair bestuur waariets democratisch als de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting tot een minimum beperkt zijn,Turkije. Wij doen al heel lang dus niet veel anders als de Koningen van Kanaaän die uit angst voor die vreemde vijand uit het oosten een bondgenootschap sloten.
Maar het kan anders. Er was één stad die geen zin had in een oorlog, of die nu gewonnen kon worden of niet. Zij hadden een studie gemaakt van dat vreemde volk en daarin ontdekt dat dat volk bondgenootschappen mocht sluiten met volken die ver weg woonden. Het waren de mensen van Gibeon die gebruik maakten van de Tora. Alleen woonden ze ook in Kanaaän en dat was niet de bedoeling. Maar ze wisten er wat op, ze stelden een gezantschap samen, namen oude wijnzakken en droog brood om als reiskost te dienen en zochten een paar bewoners uit die gemakkelijk voor langdurige reizigers konden doorgaan. Ze kregen de opdracht een verbond te sluiten en te benadrukken dat ze een zeer lange en vermoeiende reis hadden gemaakt. Dat is toch een hele eer, dat mensen van heel ver weg naar jou toekomen om een verdrag te sluiten. Tegenwoordig zeggen we dan dat mensen van ver weg komen om jou uit te nodigen handel te drijven. En als je daar dan heen gaat dan wordt je als een vorst onthaald. De Koning, regeringsdelegaties, provinciebesturen, burgemeesters, allemaal gaan ze naar China, niemand spreekt daar over het record aantal doodstraffen die daar worden uitgesproken, over democratie, vrijheid van meningsuiting, rechten van de mens spreekt al helemaal niemand. Net als de oudsten van Israël proeft men het oude brood en kijkt men de ogen uit naar de door de verre reis versleten kleren. Hoe het afloopt wordt in het gedeelte van vandaag niet verteld. Maar er zit genoeg in het verhaal om ons aan het denken te zetten, daar is het verhaal voor bedoeld, ook vandaag weer.