Jeremia 19:1-9
1-2 Dit zei de HEER: ‘Koop een aarden kruik en ga met enkele oudsten van het volk en van de priesters de stad uit. Ga naar het Hinnomdal bij de Schervenpoort en verkondig daar wat Ik je zeg: 2 3 Luister naar de woorden van de HEER, koningen van Juda en inwoners van Jeruzalem. Dit zegt de HEER van de hemelse machten, de God van Israël: Ik zal zulk onheil over deze stad brengen dat de oren van wie ervan hoort zullen tuiten. 4 Want ze hebben Mij verlaten, ze hebben deze plaats geschonden en er wierook gebrand ter ere van andere goden, die zij, hun voorouders en de koningen van Juda nooit hebben gekend. Ze hebben deze plaats doen druipen van onschuldig bloed 5 en er offerplaatsen gebouwd om hun kinderen als offer voor Baäl te verbranden. Dat heb Ik nooit geboden, nooit gezegd en nooit gewild. 6 Daarom, de dag zal komen-spreekt de HEER -dat deze plaats niet meer Tofet of Hinnomdal wordt genoemd, maar Moorddal. 7 Daar breek Ik de plannen van Juda en Jeruzalem stuk, Ik laat hen ombrengen door hun vijanden, door allen die hun naar het leven staan. De lijken van dit volk geef Ik als prooi aan roofvogels en wilde dieren. 8 Ik maak van deze stad een voorwerp van afschuw en ontzetting. Ieder die er komt zal huiveren om het onheil dat haar getroffen heeft, ieder zal de adem in de keel stokken. 9 Ik laat de mensen het vlees van hun eigen zonen en dochters eten; men zal elkaars vlees eten-tot zo grote wanhoop zal de vijand die hun naar het leven staat, hen tijdens het beleg drijven. (NBV21)
Het is wel even schrikken. Scherpe kritiek op het volk Israël en haar leiders. Ze hebben de plaats, Jeruzalem laten druipen van onschuldig bloed. Zulke kritiek kun je in de strijd van Israël tegen de verzetsbeweging Hamas niet meer uiten. De burgerdoden in Gaza zijn bijkomende slachtoffers die niet opwegen tegen de bewust gekozen slachtoffers uit het begin van deze strijd. Volgens een enkele minister in Israël zijn ze zelfs allemaal vijanden, alle burgers van Gaza hebben het bestaan van Hamas mogelijk gemaakt. Jeremia steekt de kritiek van God niet onder stoelen of banken. De oudsten van het volk en van de priesters moeten overduidelijk getuige zijn van de kritiek van God, zij zullen het volk moeten voorgaan in de verandering die nodig is.
Ze gaan naar de Schervenpoort staat er dan, en scherven zullen er komen. Maar een poort heeft in de Bijbel een extra betekenis. Het is de plek waar recht wordt gesproken. Waar de oudsten zitten. Op hun levenservaring kun je een beroep doen. Geleerden nemen aan dat de Schervenpoort die naam had gekregen omdat de pottenbakkers van de stad daarlangs hun afval, de potscherven, naar de afvalhoop buiten de stad brachten. Het was daarmee ook een uitstekende plaats om geschillen over de kwaliteit, de levering en de prijs van aardewerk aanhangig te maken. Het verhaal dat Jeremia namens God verder vertelt is dat het volk het verbond dat God met het volk had gesloten kapot had gemaakt. Het ligt in scherven. Ze hebben er zelfs kinderoffers gebracht.
Die kinderoffers werden buiten de poort gebracht in het dal van de Hinnom. Daar brandde een eeuwig vuur dat leefde van het afval van de burgers in de stad. Ook wij kennen de vuilverbranding, maar ook Jezus van Nazareth noemde enkele eeuwen later dat vuur in het dal van de Hinnom als een afschrikwekkende plaats. In zijn tijd werden er de lijken van terechtgestelde misdadigers in het vuur geworpen. Vanwege het vermoorden van kinderen als offer aan een niet bestaande god in dat afvalvuur zal het dal waar het vuur brand het Moorddal worden genoemd. Dat dat van de Hinnom staat bij ons bekend als de hel. Voor wie in een letterlijke opstanding uit de dood geloofden was het verbranden van een lijk een verschrikkelijk beeld, dan kun je niet meer opstaan. Leven in de hel is dus niet na je dood, maar voor je dood in een voortdurende angst in dat vuur terecht te komen. Aan ons om de woorden van Jeremia te herhalen en het vergieten van onschuldig bloed, zeker ook het bloed van kinderen, te voorkomen. Dat kan en dat moet ook vandaag en van antisemitisme is dan geen sprake, integendeel.