Spreuken 27:11-18
11 Mijn zoon, wees wijs, dan geef je mij vreugde, en heb ik een weerwoord voor wie mij beschimpt. 2 Wie verstandig is, ziet het gevaar en hoedt zich ervoor, wie onnozel is, gaat het tegemoet en zal daarvoor boeten. 13 Als iemand borg wil staan voor een vreemde, kun je gerust zijn mantel nemen en die verpanden aan een afgedwaalde vrouw. 14 Wie zijn buurman ’s ochtends luid begroet wekt de indruk dat hij hem vervloeken wil. 15 Als een dak dat altijd lekt wanneer het regent, zo is een vrouw die steeds weer ruzie zoekt. 16 Wie haar in toom probeert te houden is als iemand die de wind wil vangen of olie denkt te grijpen. 17 Zoals men ijzer scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn medemens. 18 Wie een vijgenboom met zorg omringt, zal zijn vruchten eten, wie zorg heeft voor zijn heer, wordt door hem gerespecteerd. (NBV21)
Raar hè, dat je gevaar moet ontwijken. Dat is toch niet dapper? Daar krijg je toch geen medaille voor? Zo leven we niet. Maar de Bijbel gaat het niet om aanzien en heldendom. Daar gaat het om mensen. En als een brandweerman een brandend huis binnen wil gaan om mensen te redden dan moeten er eerst aan een groot aantal veiligheidseisen worden voldaan. Soms wordt het te gevaarlijk voor de brandweermensen en dan wordt terecht afgezien van het binnengaan van een brandend pand.
Voorzichtigheid is het centrale begrip in het gedeelte uit het Spreukenboek dat we vanmorgen lezen. Voorzichtig om gaan met je geld is ook zo verstandig. Geld geven aan een vreemde omdat die beloofd het geld weer terug te geven is altijd onverstandig. Toch geven nog dagelijks ouderen hun bankpas en pincode af aan onbekenden die zich voordoen als bankmedewerker. Hoge straffen worden niet gegeven. Een onderpand van een vreemde kun je dus net zo goed weer uitlenen, krijg je er tenminste nog wat van je eigen geld terug.
Jezus van Nazareth zou het veel later zo zeggen “Aan de vruchten herkent men de boom”. Het ontwijken van risico’s wil niet zeggen dat je overal voor moet wegduiken. Als er iemand is die altijd ruzie zoekt mag je best een moment proberen te vinden om het daar eens over te hebben. Duidelijk zal zijn dat het aangaan van nog een ruzie geen manier is om duidelijk te maken dat mensen soms vasthouden aan gedrag dat geen vruchten opbrengt maar alleen verlies. Mensen helpen van dergelijk gedrag af te komen is ook een manier de naaste lief te hebben als je zelf.