Spreuken 22:9-16
9 Een goedhartig mens wordt gezegend, omdat hij zijn voedsel met de armen deelt. 10 Jaag een spotter weg, en de ruzie is voorbij, twistgesprekken en beledigingen houden op. 11 Wie een zuiver hart heeft en beminnelijk spreekt heeft de koning als vriend. 12 De HEER waakt over wie kennis bezitten, Hij logenstraft de woorden van bedriegers. 13 Een luiaard zegt: ‘Er zwerft een leeuw door de straten, als ik buiten kom, zal hij me verscheuren.’ 14 De mond van een ontrouwe vrouw is als een diepe put, wie door de HEER is vervloekt, valt daarin. 15 Kinderen zijn geneigd tot onbezonnenheid, de stok wijst ze terecht en weerhoudt ze ervan. 16 Wie een arme onderdrukt, maakt hem enkel rijk, wie een rijke geld geeft, zorgt ervoor dat hij gebrek lijdt. (NBV21)
Er is een Joods spreekwoord dat zegt dat wie de deur niet opent voor de arme de deur open zet voor de dokter. In onze prestatiemaatschappij moeten we daarvan het nodige herkennen. Streven naar nog meer en nog beter levert tal van welvaartziekten op. Streven naar rechtvaardigheid en zorg voor de minsten levert een heleboel prettige momenten op. Denk maar eens wat er gebeurt als een probleem is opgelost, of als je samen een maaltijd houdt waar elk onderscheid verdwenen is, denk maar eens aan kennis maken met vreemde culturen die ineens een schoonheid aan je bestaan toevoegen. Het boek Spreuken houd ook van tegenstellingen. Die zijn niet altijd goed te vertalen. De NBV21 kiest in vers 9 voor “goedhartig” maar eigenlijk staat er “goed van oog” Wij kennen het “boze oog” niet meer dus zonder toelichting zou die vertaling onduidelijk blijven.
De ervaringen op het internet met schelden en bedreigen hebben geleerd dat het aangaan van een eerlijk gesprek niet helpt. Wat helpt is de bedreiger die uitscheld te blokkeren. Er zullen maar weinig internetgebruikers zijn die beseffen een welgemeend advies uit het boek Spreuken gevolgd te hebben. Wie denkt te kunnen spotten met mensen die het goede willen doen en niet dan het goede isoleert zichtzelf. Niemand zit te wachten op ruzie maar een goed gesprek tussen mensen die verschillend denken is altijd welkom. Twee weten immers meer dan één. En met deze adviezen waakt de Heer over hen die kennis bezitten. Uiteindelijk willen we een vreedzame samenleving en een vreedzame uitwisseling van ideeën en meningen kan leiden tot het betere. Vijandigheid leidt tot afbaak.
Die afbraak is voor de luiaard wiens smoezen te doorzichtig zijn, voor de ontrouwe van wie geen belofte vertrouwd kan worden maar ook van kinderen die geen grenzen kennen. Kinderen dienen dus hun grenzen leren te kennen, en te verkennen. De stok is er niet om mee te slaan maar om aan te wijzen waar je mee bezig bent. De liefde voor kinderen spreekt uit een heleboel teksten uit de Bijbel, hier ook, help kinderen van onbezonnenheid af en je helpt ze vreedzaam en welvarend te leven. Het gedeelte van vandaag eindigt met een raadsel. Ik geef niet de oplossing maar de vraag. Het kan iemand die een arme onderdrukt die arme daardoor rijk maken? En hoe komt het dat als je een rijke geld geeft die gebrek gaat lijden? We mogen met de adviezen van de Spreukendichter weer een hele dag verder.