Exodus 30:22-38
22 ¶ De HEER zei tegen Mozes: 23-24 ‘Neem de fijnste specerijen: vijfhonderd sjekel dikvloeibare mirre, half zoveel geurige kaneel-tweehonderdvijftig sjekel dus-, tweehonderdvijftig sjekel geurige kalmoes en vijfhonderd sjekel kassia, alles volgens het ijkgewicht van het heiligdom, en een hin olijfolie, 25 en bereid hieruit heilige zalfolie, een geurig mengsel zoals een reukwerker dat maakt. Met deze heilige zalfolie 26 moet je de ontmoetingstent zalven, de ark met de verbondstekst, 27 de tafel en de lampenstandaard met alle bijbehorende voorwerpen, het reukofferaltaar, 28 het brandofferaltaar met het gerei, en het wasbekken en het onderstel ervan. 29 Hierdoor wijd je deze voorwerpen en worden ze allerheiligst; alles wat ermee in aanraking komt wordt zelf ook heilig. 30 Zalf ook Aäron en zijn zonen; zo heilig je hen om mij als priester te kunnen dienen. 31 Tegen de Israëlieten moet je zeggen: “Dit is heilige zalfolie, hij is alleen voor de HEER bestemd, in alle komende generaties. 32 Hij mag over niemands lichaam uitgegoten worden en u mag niets op dezelfde manier bereiden: deze olie is heilig en mag door u niet ontheiligd worden. 33 Wie eenzelfde mengsel bereidt of er iets van gebruikt voor een onbevoegde, moet uit de gemeenschap gestoten worden.”’ 34 De HEER zei tegen Mozes: ‘Neem balsemhars, cistushars en galbanum, en naast deze specerijen zuivere wierook, van alles een gelijke hoeveelheid, 35 en bereid daaruit reukwerk, een mengsel zoals een reukwerker dat maakt. Meng er zout door, het moet zuiver en heilig zijn. 36 Wrijf een deel ervan fijn en leg dat in de ontmoetingstent, voor de verbondstekst, op de plaats waar ik je zal ontmoeten. Behandel het als allerheiligst. 37 Dit reukwerk is heilig, alleen voor de HEER bestemd; reukwerk voor jezelf mag niet op dezelfde manier bereid worden. 38 Wie iets soortgelijks maakt om van de geur te genieten, moet uit de gemeenschap gestoten worden.’ (NBV)
We worden tegenwoordig overvoerd met kook en bakprogramma’s. Recepten, hoe exotischer hoe beter. En heel Holland bakt. Bijna zouden we vergeten dat ook in de Bijbel de nodige recepten voorkomen. Vandaag lezen we er een paar. Geen recepten overigens voor maaltijden of het bakken van taarten of koeken maar recepten voor het uitvoeren van rituelen. We hebben tegenwoordig weinig rituelen over. Series handelingen die belangrijke momenten in het leven of in de samenleving markeren. Toch is daar veel behoefte aan. Hoewel huwelijken op een stadhuis aan het loket kunnen worden gesloten geven veel mensen toch de voorkeur aan de trouwzaal met aparte kleding en een leuke toespraak op z’n minst. Zelfs kerken worden tegenwoordig afgehuurd voor het sluiten van een burgerlijk huwelijk. Ook bij begrafenissen en crematies spelen kleding, vervoer, toespraken en muziek een grote rol. Toen Mozes alle zaken voor de Heilige Tent had laten maken moesten die voorwerpen, de kist, de kandelaar, de tafel met het brood, het brandofferaltaar, het reukofferaltaar, de tent zelf, het wasbekken, afgezonderd worden van de gewone voorwerpen opdat iedereen ze zou herkennen als bijzonder. Daarvoor moest die bijzondere zalfolie worden gemaakt.
Alle voorwerpen moesten geolied worden maar die zalfolie mocht nergens anders voor worden gebruikt en niemand mocht het namaken. En dat is toch handig. Als we ergens een tegel tegenkomen met een lieve heersbeestje weten we dat daar iemand slachtoffer is geworden van geweld, zinloos geweld noemen we dat meestal, als onderscheid met geweld gebruikt door de overheid om de orde te handhaven. Het ritueel neerleggen van dat soort tegels herinnert ons er aan dat we voortdurend dat zinloze geweld moeten bestrijden. Zo staan er langs wegen en straten ook kruisen, bordjes of palen met bloemen er bij. Het zijn gevaarlijke verkeerspunten waar, vaak dodelijke, ongelukken zijn gebeurt. met het leggen van bloemen houden nabestaanden de slachtoffers in gedachten en de tekens zelf doen ons beseffen dat we in het verkeer voorzichtig en behoedzaam moeten zijn. De Bijbel geeft ons veel voorbeelden van dit soort rituelen. De zalfolie was ook een geneesmiddel. De voorwerpen van het Heilige Tent werden genezen van hun verleiding tot hebzucht. Niemand immers zou het nog in het hoofd halen zich iets van die tent toe te eigenen. Die tegels en die verkeerssymbolen helpen soms onze samenleving te helen, zinloos geweld en verkeersonveiligheid zijn kwalen waar we allemaal maar al te graag van verlost worden.
Gelijke delen van enkele soorten hars en wierook, dat moest elke dag branden in de Heilige Tent. Iedereen die daar voorbij kwam zou het direct merken. Hier is iets bijzonders aan de hand, daar woont Hij zelf, daar is de wet van de liefde. Niemand mocht zich dat reukwerk toe-eigenen. Temidden van alle dagelijkse geuren van het volk en van het vee moest dit iets heel speciaals en bijzonders zijn. Wij kennen dat tegenwoordig niet meer, een geur voor allemaal. Wij sluiten geuren uit, hoogstens maken we kunstmatige geuren en verkopen die als echt. Deodoranten, geurverspreiders in huis nergens mag het meer natuurlijk ruiken, desnoods gebruiken we geurvreters. Stadsbewoners die op het platteland gaan wonen veroorzaken grote problemen door hun verzet tegen agrarische geuren. Het is dat wij niet meer willen weten dat we zweten, we willen niet meer weten hoe het leven ruikt. Daarom verstoppen we het. In Israël werden de geuren van het dagelijks leven nog tegenover de heilige geur uit de Tabernakel gesteld. Dat liefhebben van God met heel je hart en heel je verstand is dus ook met al je zintuigen, zelfs je neus mag je gebruiken om je naaste lief te hebben.