Klaagliederen 3:40-66
40 Laten we ons leven onderzoeken en doorvorsen, laten we terugkeren naar de HEER, 41 laten we met onze handen ook ons hart opheffen tot God in de hemel. 42 Wij hebben gezondigd, wij zijn opstandig geweest, en u hebt ons niet vergeven. 43 U hult u in toorn, u achtervolgt en doodt ons zonder mededogen. 44 U hult u in een wolk, geen gebed dringt tot u door. 45 U maakt ons tot schuim en uitschot te midden van de volken. 46 Al onze vijanden sperren hun mond naar ons open. 47 Angst en afgrijzen, dood en verderf, ze houden ons in hun greep. 48 Waterbeken stromen uit mijn ogen, om de rampspoed van mijn volk. 49 Mijn ogen vloeien van tranen, zonder rust, zonder ophouden, 50 totdat de HEER vanuit de hemel neerkijkt en mij ziet. 51 Wat ik zie, raakt mij in het hart: het lot van de vrouwen van mijn stad. 52 Mijn vijanden jaagden fel op mij, als op een vogel, al hadden ze geen reden. 53 Ze hebben mijn leven gesmoord in de put, mij afgedekt met een steen. 54 Het water sloot zich boven mijn hoofd, ik dacht: Ik ben verloren. 55 Uit de diepte van de put roep ik uw naam, HEER. 56 U hoort mijn stem. Sluit uw oor niet voor mijn zuchten en mijn hulpgeroep. 57 Altijd als ik roep, bent u nabij; u zegt mij: ‘Wees niet bang.’ 58 U, Heer, neemt het voor mij op, u redt mijn leven. 59 U, HEER, ziet hoe mij onrecht wordt aangedaan; verschaf mij toch recht. 60 U doorziet hun wraakzucht, hun samenzwering tegen mij. 61 U hoort hoe zij mij honen, HEER, en hoe ze samenzweren: 62 hun vijandige taal en hun gekonkel over mij, de hele dag door. 63 Zie hen in al hun doen en laten: ik word bezongen in hun spotlied. 64 HEER, u zult hen laten boeten voor al wat ze misdeden, 65 u zult hun geest verblinden-laat uw vloek hen treffen! 66 Laat uw toorn hen achtervolgen, vaag hen weg van onder uw hemel. (NBV)
Wat een prachtig beeld is dat. Je geliefde, je held, is heengegaan en er is geen troost. De zaterdag na Goede Vrijdag heet niet voor niets Stille Zaterdag. Dat uitbundig tonen van verdriet is in onze cultuur niet erg gewoon. Maar we voelen dat verdriet wel. Dat gunnen we elkaar niet. Kijk daarom uit voor artsen als je pas een geliefde bent kwijt geraakt. Die willen je nog wel eens kalmerende middelen geven om het verdriet wat te dempen en dragelijk te maken. Achteraf zit je dan met de vraag waarom je je het intense verdriet niet herinnert dat toch moet passen bij het verlies dat je voor je gevoel geleden hebt. Verwarring is het gevolg en problemen met jezelf. Verdriet beleven mag. Wees blij dat je verdriet voelt als een geliefde is overleden. Niet zoals sommige politici die het niet kan schelen als mensen die onder hun verantwoordelijkheid stonden omgekomen zijn, als kinderen zijn verdwenen uit hun zorg zonder dat er aandacht aan is geschonken. Wees blij dat je voor je eigen geliefden nog intens verdriet kan voelen.
Het verdriet uit dit Klaaglied loopt uit op het vertrouwen dat het weer goed zal komen. Dat de zon weer zal gaan schijnen. Dat de liefde uiteindelijk alles weer goed zal maken. En het blijft natuurlijk niet bij de dood. Die verdriet heeft mag doorleven, en door het verdriet uit liefde leeft ook de liefde zelf door. Het leven lijkt zich te verdiepen door de dood. Ook al wordt de dood als onrechtvaardig ervaren ze lijkt het leven te verdiepen, alles krijgt er een bijzondere betekenis en een grotere waarde door. Het verhaal van Jezus van Nazareth gaat naar de opstanding toe. Zijn verhaal blijft zeker niet staan bij de dood. Dat lijkt misschien zo in de film van Mel Brooks waar het lijden van die eerste Goede Vrijdag zo wordt uitvergroot dat het lijkt of de angst voor de dood ons nog steeds gevangen houdt. Maar vanaf Pasen mogen we het weer over het leven hebben.
Voor wie aan het begin van een rouwperiode staat lijkt het eerste jaar het ergste. De eerste keer de feestdagen door zonder de geliefde. Voor veel mensen valt het achteraf wel mee, zeker als de omgeving er rekening mee houdt. Niet de rouwende alleen laten zitten op de eerste verjaardag, de eerste kerst, de eerste jaarwisseling, het Paasweekeinde. Voor veel mensen valt achteraf het tweede jaar daarom zeer zwaar. Dan moet je echt je leven alleen leren vormgeven en dat is soms niet gemakkelijk, zeker als het heel veel jaren heeft geduurd voordat je samen een leven vorm had weten te geven en als gedurende heel veel jaren vaste gewoonten waren ingesleten. De wekelijkse rustdag gebruiken om weer terug te gaan naar de richtlijnen voor de menselijke samenleving, naar je naaste liefhebben als jezelf, is eigenlijk zo gek nog niet. Dan leer je misschien weer zien wie in je omgeving nog rouwt, daar niet los van komt omdat iedereen roept van: kop op. Die behoefte heeft aan een schouder om uit te huilen, aan een mens die het goed vindt dat je huilt om het verdriet dat je hebt. Misschien ben jij het die de waterbeken durft laten stromen, vergeet niet, in de woestijn zijn die waterbeken nodig om de woestijn tot bloei te brengen. Dat kan ook zo zijn als verdriet je leven tot woestijn heeft gemaakt.