Genesis 30:1-21
1 ¶ Omdat Rachel geen kinderen van Jakob kreeg, was ze jaloers op haar zuster. ‘Geef mij kinderen, ‘zei ze tegen Jakob, ‘anders ga ik dood!’2 Jakob werd kwaad en antwoordde: ‘Ik ben toch zeker God niet? HÃj onthoudt jou het moederschap!’ 3 ‘Neem mijn slavin Bilha dan, ‘zei ze, ‘en slaap met haar. Als zij kinderen baart, zal ik die op mijn knieën nemen; dan krijg ik door haar toch nakomelingen.’ 4 Dus gaf ze hem haar slavin Bilha tot vrouw en Jakob sliep met haar. 5 Bilha werd zwanger en baarde Jakob een zoon. 6 Toen zei Rachel: ‘God heeft mij recht gedaan: hij heeft mij verhoord en mij een zoon gegeven.’ Daarom noemde ze hem Dan. 7 Opnieuw werd haar slavin Bilha zwanger, en ze baarde Jakob nog een zoon. 8 ‘Ik heb een zware strijd met mijn zuster gevoerd, ‘zei Rachel, ‘maar ik heb gewonnen.’ Ze noemde het kind Naftali. 9 Omdat Lea geen kinderen meer kreeg, gaf zij Jakob haar slavin Zilpa tot vrouw. 10 En Zilpa, de slavin van Lea, baarde Jakob een zoon. 11 ‘Het geluk is met mij!’ zei Lea, en ze noemde hem Gad. 12 Toen haar slavin Zilpa Jakob een tweede zoon baarde, 13 zei Lea: ‘Wat ben ik nu gelukkig! Alle vrouwen zullen mij gelukkig prijzen.’ Ze noemde het kind Aser. 14 ¶ In de tijd van de tarweoogst vond Ruben buiten in het veld liefdesappels, die hij aan zijn moeder Lea gaf. ‘Geef mij ook eens wat van die liefdesappels van je zoon, ‘vroeg Rachel haar. 15 Maar Lea antwoordde: ‘Is het soms niet genoeg dat je mijn man hebt afgepakt? Wil je nu ook nog de liefdesappels van mijn zoon?’ Rachel zei: ‘In ruil voor de liefdesappels van je zoon mag Jakob vannacht met jou slapen.’ 16 Toen Jakob ‘s avonds thuiskwam uit het veld, ging Lea hem tegemoet en zei: ‘Je moet met mij slapen, ik heb je gehuurd voor de liefdesappels van mijn zoon.’ Dus sliep hij die nacht met haar, 17 en God verhoorde Lea: ze werd zwanger en baarde Jakob voor de vijfde maal een zoon. 18 ‘God heeft mij beloond omdat ik mijn slavin aan mijn man heb gegeven, ‘zei ze, en ze noemde het kind Issachar. 19 Opnieuw werd ze zwanger en ze baarde Jakob een zesde zoon. 20 ‘God heeft mij een mooi geschenk gegeven, ‘zei ze, ‘mijn man zal mij op handen dragen nu ik hem zes zonen heb gebaard.’ Ze noemde het kind Zebulon. 21 Daarna bracht ze een dochter ter wereld, die ze Dina noemde. (NBV)
Twee vrouwen, zusters nog wel, die elk ook nog een slavin hebben, en een groot volk moet het doel zijn. Dat moet wel concurentie tot gevolg hebben. De mooie Rachel moet wel heel lang wachten op een kind, Lea heeft het gemakkelijker. Uiteindelijk wordt een slavin ingeschakeld, zoals ook Sara had gedaan, en jawel, Rachel krijgt een kind van de draagmoeder. Maar ook Lea kent de truc en heeft een slavin. Zo krijgt Jacob de ene na de andere zoon. Jacob lijkt in het verhaal wel een fokstier. De een na de andere vrouw krijgt hij om te bevruchten. Onderling voeren de vrouwen een wedstrijdje en maken samen de dienst uit wie Jacob in haar bed krijgt. De Bijbel lijkt soms uiterst vulgaire verhalen te hebben. Een mooi verhaal over liefde is dit uiteindelijk niet. Jacob mag dan Rachel als zijn favoriete vrouw beschouwen maar dat verandert niets aan de situatie. De drie andere vrouwen met wie hij het bed moet delen blijven in beeld en blijven hem kinderen schenken. Er is een mooie naam voor de middelen die de lust opwekken, afrodisiaca, mensen denken ze nodig te hebben om kinderen te kunnen verwekken. Toen Rachel steeds maar zonder kinderen bleef en Lea het ene kind naar het andere baarde dacht ook Rachel baat te hebben bij zulke middelen.
En dan is het zuur als juist de oudste zoon van Lea de liefdesappelen vindt. Een nacht met Jacob is dan een goede prijs voor de begeerde middelen. Maar ook deze helpen niet. Lea krijgt nog een paar kinderen en uiteindelijk ook een dochter. Het verhaal van vandaag beschrijft nauwkeurig de volgorde van de broers die geboren worden. Dat is niet zonder belang voor de toekomst. Zonder kinderen loopt een weduwe een nog grotere kans tot armoede te vervallen maar Jacob was zeer buitengewoon rijk zodat de kans voor de vrouwen arm te worden op zich klijn was. Maar uit de zonen van Jacob zouden de stammen van het volk Israël voortkomen. En van die zonen zou niet Ruben de belangrijkste worden maar Juda. Volgens Deuteronomium had Ruben recht op een twee maal zo groot aandeel in de erfenis als de andere zonen. Voor mensen die later het verhaal hoorden werd duidelijk dat zelfs bij de zonen van Jacob niet automatisch de oudste zoon de belangrijkste is. God kiest zelf wie hij nodig heeft voor zijn eigen geschiedenis. Voor mannen lijkt het of het verhaal over Jacob gaat. Die kreeg van zijn oom Laban op slinkse wijze twee vrouwen terwijl hij toch duidelijk gevraagd had om Rachel. En als de vruchtbaarheid van Rachel en Lea hapert krijgt hij er nog twee slavinnen bij.
Arme Jacob. En veel mannen zullen glimlachen bij die uitdrukking, mannen die vrouwen als lustobjecten zien zouden graag wat meer vrouwen beminnen en zien daar vaak van af omdat het leven dan wel heel ingewikkeld zou worden. Jacob leeft in een cultuur waarin het hebben van meer vrouwen niet ongewoon is. Ook zijn grootvader had zijn slavinnen gehad die hem kinderen hadden geschonken. De broer van Jacob, Esau, had zelfs een kleindochter van een zoon van Abraham getrouwd. Maar het verhaal gaat over vrouwen. Vier vrouwen komen er in het verhaal voor. Vier vrouwen die voor hun toekomst niet afhankelijk zijn van de gelijkheid van hun echtgenoot maar van de hoeveelheid kinderen die ze voortbrengen. Vier vrouwen dus die met hun ijver kinderen te krijgen bewijzen dat de Tora het niet zo verkeerd had toen die stelde dat de plicht om te zorgen voor de weduwe en de wees voorop hoort te staan. Als een samenleving de zorg voor de arme voorop stelt wordt kennelijk een heleboel onrust voorkomen. Daar moeten we ook tegenwoordig nog wel eens over nadenken. De vanzelfsprekendheid waarmee vrouwen een zelfstandige economische positie verworven hebben is dan maar een eerste stap.