Numeri 24:14-25
14 Goed, ik ga terug naar mijn eigen land. Maar eerst zal ik u laten weten wat dit volk uw volk in de toekomst zal aandoen.’ 15 ¶ Daarop hief hij deze orakelspreuk aan: ‘Zo spreekt Bileam, de zoon van Beor, zo spreekt de man wiens oog geopend is, 16 zo spreekt hij die Gods woorden hoort, die weet wat de Allerhoogste weet en ziet wat de Ontzagwekkende toont, in vervoering, met ontsloten ogen: 17 Wat ik zie is niet in het heden, wat ik waarneem is niet nabij. Een ster komt op uit Jakob, een scepter uit Israël. Hij verbrijzelt Moab de slapen, de kinderen van Set slaat hij neer. 18 Het land van zijn vijand verovert hij, het land van Edom en Seïr. Israël wordt machtig en sterk, 19 uit Jakob staat een heerser op. Wie ontkomt uit de stad brengt hij om.’20 Toen zag Bileam Amalek en hief hij deze orakelspreuk aan: ‘Amalek, vooraanstaand onder de volken, zal ten slotte volledig te gronde gaan.’ 21 Toen zag hij de Kenieten en hief hij deze orakelspreuk aan: ‘Vast staat uw woning, Kaïn, op een rots is uw nest gebouwd. 22 Toch zult u worden weggevaagd, weldra voert Assur u weg.’23 Ook hief hij deze orakelspreuk aan: ‘Wee! Wie blijft in leven als God dit alles uitvoert? 24 Van de kust der Kittiërs komen schepen. Assur en Eber onderdrukken zij, maar ooit gaan ook zij te gronde.’25 Hierna keerde Bileam naar zijn woonplaats terug, en ook Balak ging naar huis. (NBV)
Koning Balak van Edom had de ziener Bileam gevraagd naar zijn land te komen om het volk Israël dat vanuit de woestijn doorgang door zijn land had gevraagd op weg naar Kanaän te vervloeken. Drie maal had Bileam op last van de God van Israël het woestijnvolk gezegend. En drie maal was genoegd. Balak had alle beloften op grote beloningen voor Bileam ingetrokken en hem teruggestuurd naar zijn eigen land. Bileam legt zich in het gedeelte dat we vandaag lezen daar bij neer. Maar Balak is niet zo maar van Bileam af. Hij heeft iets over zichzelf afgeroepen waar hij nog spijt van zal krijgen. Wie vraagt naar de toekomst krijgt in de Bijbel te horen waar het eigen handelen op zal uitlopen. Hier spreekt dus Bileam die nog blind was en minder zag als zijn ezel maar die nu inzicht heeft verworven. Hij beroept zich op de God van Israël. De manier waarop zet ons voor problemen door de merkwaardige vertaling die hier gekozen is voor de namen van God.
God wordt in de Hebreeuwse Bijbel met vele namen genoemd. Het enkelvoud El, het meervoud Elohiem en het vierletterwoord dat aan Mozes werd bekend gemaakt maar nooit wordt uitgesproken en vervangen wordt door HEER zijn de meeste mensen wel bekend. Maar hier worden nog een paar andere namen gebruikt die bij vertaling een politieke keuze van de vertalers laten zien. In de wereld van Balak en Bileam zijn er veel goden. Bileam begint nu met te zeggen dat de God van Israël de belangrijkste, de hoogste, van al die goden is. Naast al die goden zijn er ook nog allerlei machten en krachten, zichtbare en onzichtbare en Bileam spreekt vervolgens uit dat die God van Israël de baas is over al die machten en krachten. Die erkenning heeft hem het inzicht gegeven in het verdere verloop van de geschiedenis met dit volk van gevluchte slaven uit de woestijn.
Alle volken die niet willen delen met Israël zullen ten onder gaan. Al die Heidense volken doen hetzelfde en zullen hetzelfde lot ondergaan. Israël zal ze allemaal de baas worden. Die koning Balak mag dan denken dat hij machtig is, de koningen van al die andere volken mogen dan denken dat ze machtig zijn volgens Balak komt er uit Israël een koning die ze allemaal de baas zal zijn. Dat komt omdat het volk Israël haar God aan haar zijde heeft. Je kunt dus maar beter vrienden worden met die God in plaats van die God te verleiden vriend met jou te worden, dat zal niet lukken. Die hoogste God, de baas van al jouw goden heeft nu eenmaal Israël uitgekozen om te laten zien hoe machtig die God kan zijn als hij wordt gevolgd. En daarmee is het verhaal voor Israël en ook voor ons belangrijk geworden. Het is een waarschuwing om niet te gaan denken dat de goden van vruchtbaarheid, onze goden van winst en profijt, belangrijker zijn en meer gehoorzaamd moeten worden dan de God die eenvoudige leefregels heeft gegeven. Die leefregels van heb uw naaste lief als uzelf en heb God lief boven alles gaan alle machten en krachten te boven, ook nu nog, elke dag.