Het Woord is mens geworden

Johannes 1:14-18

14 Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader. 15 ¶ Van hem getuigde Johannes toen hij uitriep: ‘Hij is het over wie ik zei: “Die na mij komt is meer dan ik, want hij was er vóór mij!”’16 Uit zijn overvloed zijn wij allen met goedheid overstelpt. 17 De wet is door Mozes gegeven, maar goedheid en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen. 18 Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.(NBV)

Het nieuwe testament, het verhaal over Jezus van Nazareth en zijn volgelingen, rekent radicaal af met de onzinnige vraag hoe God er eigenlijk uit ziet. Kijk maar naar de mens Jezus van Nazareth is het antwoord, eigenlijk zegt het nieuwe testament: kijk maar in de spiegel, of nog beter kijk maar naar de minste uit je eigen omgeving, de zwerver, de verkoper van straatkranten. Dat God mens is geworden en onder ons heeft gewoond is van begin af aan ook een idee waaraan men moeilijk kon wennen. Een God kon immers niet lijden, een God kon toch niet sterven en in een graf worden gelegd? De God van Israël gaat alle verstand te boven en die grootheid bepaald onze voorstelling van God. Maar de God die als een oude man met een lange baard op een wolk rondzweeft is een uitvinding van Michael Angelo, zo heeft hij God geschilderd in de Sixtijnse kapel in Rome. De Bijbel spreekt er heel anders over.

De grootheid van de God van Israël werd duidelijk in de mens Jezus van Nazareth een mens vol van goedheid en waarheid, daarin werd de grootheid van God, van de enige Zoon van een God die onze vader wil zijn, duidelijk. Uitdrukkelijk een mens dus, een mens die je kan volgen en die je kan verwerpen. Zoveel goedheid kan er nooit zijn. Iemand die het hele volk geneest, die als Mozes richtlijnen geeft voor het inrichten van je samenleving, heb je vijanden lief en zo, die zal alle macht in hemel en op aarde naar zich toe willen trekken, dat is immers menselijk. De bedreiging die hij vormde voor wereldlijke en religieuze machten heeft uiteindelijk tot zijn dood geleid. Een slavendood aan een kruis. Een dood die tegelijk duidelijk maakte dat hij er niet op uit was een opstand te ontketenen, zijn macht te gebruiken om geweld uit te lokken. Integendeel, aan het kruis vroeg hij zijn vader vergeving voor zijn beulen die niet zouden weten wat ze aan het doen waren. Het was zijn liefde die hem door de dood heen liet opstaan, liet verschijnen aan zijn volgelingen en het was die Geest van liefde die hen dreef tot aan de uiteinden van de aarde om dat Woord, dat vlees was geworden te vertellen aan alle mensen op aarde.

De Evangelist Johannes heeft het nergens over Johannes de Doper. In plaats daarvan legt de Evangelist de nadruk op de profetieën uit de Hebreeuwse Bijbel, die wij ten onrecht Oude Testament noemen. In dat verhaal over God en de mensen werd de bevrijder van het volk aangekondigd die niet alleen het volk zou bevrijden van onrecht en ellende maar de hele wereld zou bevrijden en vrede op aarde zou brengen. Als wegbereider trad Johannes, door de andere evangelisten de doper genoemd, op. Die haalde de gedeelten uit de boeken van de profeten aan waar al gesproken werd over die komende bevrijder. Vooral het lied uit het boek van de profeet Jesaja over “de lijdende knecht van de Heer” speelde daarin een rol. Die lijdende knecht zou alle ellende van de wereld op zich nemen. Zelf totaal onschuldig aan welk misdrijf of welke overtreding dan ook zou hij zich laten doden door de heersende machten. Elk doden van een mens door een staat zou daarmee tot een moord worden. Tegelijk laat de Evangelist zien dat de opvatting dat een God niet kan lijden en daarom Jezus van Nazareth niet gekruisigd was onzin is. Daarover werd vanouds gesproken. Niemand heeft dus ooit God zelf gezien, we mogen het doen met de mens waarin het Woord van die God vlees is geworden en onder ons heeft gewoond. Door hem weten we dat we ook onze samenleving kunnen inrichten volgens de richtlijn van heb uw naaste lief als uzelf, zo verlost Jezus van Nazareth ook ons van onrecht en ellende, elke dag opnieuw, ook vandaag.

 

Plaats een reactie