Genesis 29:21-35
21 Toen zei Jakob tegen Laban: ‘De termijn is om. Geef me nu mijn vrouw, ik wil met haar slapen.’ 22 Laban nodigde alle inwoners van de stad uit en gaf een feest. 23 Toen de avond was gevallen bracht hij zijn dochter Lea bij Jakob, en Jakob sliep met haar. 24 Ook gaf Laban haar een van zijn slavinnen mee, Zilpa. 25 ‘s Morgens ontdekte Jakob dat het Lea was met wie hij had geslapen. ‘Hoe hebt u mij dit kunnen aandoen!’ wierp hij Laban voor. ‘Ik heb toch om Rachel bij u gewerkt? Waarom hebt u me zo bedrogen!’ 26 Laban antwoordde: ‘Het is hier niet de gewoonte om de jongste voor de oudste uit te huwelijken. 27 Wacht daarom tot de bruiloftsweek met de een voorbij is, dan krijg je ook de ander, op voorwaarde dat je nog eens zeven jaar voor me werkt.’ 28 Jakob stemde toe en wachtte tot de week om was; daarna gaf Laban hem zijn dochter Rachel tot vrouw. 29 Ook gaf Laban haar een van zijn slavinnen mee, Bilha. 30 Toen sliep Jakob ook met Rachel, en van Rachel hield hij echt, meer dan van Lea. En hij werkte nog eens zeven jaar bij Laban. 31 ¶ Toen de HEER zag dat Jakob minder van Lea hield, opende hij haar moederschoot, terwijl Rachel kinderloos bleef. 32 Lea werd zwanger en bracht een zoon ter wereld, die ze Ruben noemde, ‘want, ‘zei ze, ‘de HEER heeft gezien wat ik te verduren heb. Nu zal mijn man van mij houden.’ 33 Ze werd opnieuw zwanger en bracht nog een zoon ter wereld. ‘De HEER heeft gehoord hoe weinig mijn man van me houdt; daarom heeft hij mij er nog een zoon bij gegeven, ‘zei ze, en ze noemde hem Simeon. 34 En weer werd ze zwanger en bracht ze een zoon ter wereld. ‘Nu ik hem drie zonen heb gebaard, zal mijn man zich eindelijk aan mij hechten, ‘zei ze. Daarom werd hij Levi genoemd. 35 En nog een keer werd ze zwanger en bracht ze een zoon ter wereld. ‘Nu zal ik de HEER loven!’ riep ze uit, en ze noemde hem Juda. Hierna kreeg ze geen kinderen. (NBV)
Jacob moet nog heel veel leren over de godsdienst die zijn grootvader Abraham had ontdekt. Die godsdienst moet leiden tot een groot volk, talrijk als de sterren aan de hemel. Moet je dan de mooiste van de dochters van Laban nemen? Of neem je dan de vruchtbaarste. Waar hier staat dat de ogen van Lea geen glans hadden, en anderen vertalen hier met flets, had de Statenvertaling het over “tedere ogen” Ogen zijn de spiegel van de ziel zegt men en wellicht was het zo dat Rachel een zeer fraai uiterlijk had maar dat Lea eigenlijk veel mooier van binnen was. Later zou blijken dat Lea in elk geval meer kinderen zou krijgen dan Rachel. Jacob krijgt zijn bruiden overigens niet zomaar maar moet er een volle tijd voor werken. De zeven jaar zouden een sabbatsperiode worden, zoals de week zeven dagen telt met een rustdag als laatste, zo werd het land, de dieren en de mensen elk zevende jaar rust gegund. De slaven werden vrijgelaten en de schulden kwijt gescholden. Voor Jacob levert dat een bruid en een geliefde op.
Twee vrouwen, zusters nog wel, die elk ook nog een slavin hebben, en een groot volk moet het doel zijn. Dat moet wel concurrentie tot gevolg hebben. De mooie Rachel moet wel heel lang wachten op een kind, Lea heeft het gemakkelijker. Uiteindelijk krijgt Jacob de ene na de andere zoon. Die hebben overigens namen die ook wat te betekenen hebben in het verhaal. Ruben betekent “zie een zoon”. Concurrentie is dus kennelijk vruchtbaar. Wij zitten nog wel even tegen de positie van de vrouwen in dit verhaal aan te kijken. Rachel had bij de ontmoeting met Jacob nog dezelfde positie als alle mannen in het verhaal, zij hoedde zelfstandig een kudde schapen. Maar nu lijken de vrouwen teruggebracht tot broedkippen, zonen baren mogen ze en verder niet. Dat “verder niet” komen we later in het verhaal nog wel tegen en door steeds die kleine stukjes te lezen kun je gemakkelijk de verkeerde indruk krijgen. Dit verhaal gaat over de droom van Abraham, en Jacob gaat beseffen dat die droom niet is af te dwingen. Dat zijn geliefde Rachel geen kinderen krijgt ligt niet aan haar en niet aan hem. De liefde is groot genoeg.
Het mag kennelijk niet zo zijn. Geloof in de God van Abraham, Izaak en Jacob betekent helemaal niet dat alles lukt wat je wilt, dat je krijgt wat je denkt nodig te hebben. Vruchtbaarheid, gezondheid, succes in het leven zijn zaken die je of wel of niet krijgt maar waarop je nauwelijks of geen invloed hoeft te hebben. Dat geldt voor iedereen en daarom is het slecht als op de armen, de zieken, de niet succesvollen wordt neergekeken. Integendeel, het verhaal van de Bijbel roept voortdurend op om te letten op hen die het minder hebben getroffen en daarmee te delen. Dat is pas echte rechtvaardigheid. Daar is die God van Abraham, Izaak en Jacob pas echt mee bezig, ons ervan te overtuigen en te leren aan die rechtvaardigheid mee te doen. Lea, Rachel gaan ons voor in die levenslessen. Dit verhaal gaat daarom niet over broedkippen, maar over ons, over de vraag hoe vruchtbaar wij kunnen zijn Of willen we alleen letten op het mooie, het succesvolle, het gezonde, of dat we andere waarden en normen hebben.