Deuteronomium 25:5-19
Hoe gaat het in dat nieuwe land met een erfenis? In allerlei culturen zijn daar verschillende oplossingen voor bedacht. In alle agrarische culturen gaat de totale erfenis over het algemeen naar het oudste kind. En daar waar het land intensief bewerkt moet worden of over kuddes moet worden gewaakt gaat de erfenis naar de oudste zoon. De positie van vrouwen is dan wel erg wankel geworden. Nu hebben mannen toch al de neiging om vrouwen als wat zwakker en dus onderdanig aan hen te behandelen dus is er extra reden om wat bijzondere regelingen voor vrouwen te treffen. Dat geld ook in onze samenleving. Het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen nergens in Europa zo groot is als in Nederland, alleen op het eiland Malta verdienen de ridders nog meer dan hun vrouwen. Daar moet je dan wat extra regelingen voor treffen en met de vergrijzing in het vooruitzicht lijkt dat ook wel te gaan gebeuren.
In Israel was het je plicht om te zorgen voor de weduwe. We zijn in het boek Deuteronomium de weduwen al een paar keer tegengekomen. Zij mochten mee-eten van de offermaaltijd, mochten de vergeten schoven en het neergevallen graan van het akker halen, achtergebleven vijgen en druiven rapen en hun zwager moest dus voor hun economische toekomst zorgen. Kinderen zijn in heel veel samenlevingen nog steeds een vorm van pensioenverzekering. Bij ons overigens ook. Al gaat het via de overheid maar om de pensioenen van de vergrijzing te betalen moeten we zorgen voor vreemdelingen die het werk voor ons doen. Waarom we de vreemdelingen uitzetten is daarom een raadsel, we hebben ze veel te hard nodig. Maar als je niet wilt zorgen voor de weduwe dan heet je dus “zonder schoen”, op grote voet doch ook op blote voet levend.
Ook vrouwen moet overigens zorgen voor het kunnen voortplanten door mannen. Zelfs als ze hun eigen man willen beschermen moeten ze de ander niet de toekomst ontnemen. Respect en zorg voor elkaar, zelfs voor je vijanden, is wat voortdurend in deze gedragsregels doorklinkt. Geen valse gewichten gebruiken, geen valse maatkannen gebruiken. Iedereen zal een afschuw moeten ontwikkelen van oneerlijk zaken doen. Als jij een ander benadeelt zal iemand jou ook wel eens benadelen. En, wie weet, benadeel je een arme, een bondgenoot van de God van Israël. Delen, dat staat voorop en het laagste is iemand in de rug aanvallen, dat doe je door vals te handelen, dat deden de Amalekieten toen Israël door hun woestijn trok. Niets in uw goddelijke land mag aan zulke laaghartige lafaarts herinneren. Alles van dat gedrag strijdt met wat je mag verwachten van bewoners van een land van vrede en recht. Gelukkig mogen we elke dag weer opnieuw aan de opbouw van dat land beginnen, ook vandaag weer.