Daniël 9:15-19
Er zijn twee argumenten waarmee Daniël probeert God te verleiden Jeruzalem en de Tempelberg weer te herstellen in de oude glorie en het volk terug te laten keren. Dat zijn rechtvaardigheid en barmhartigheid. Eigenschappen die overal in de Bijbel aan God worden toegekend. De God van Israël ziet niet neer op mensen zoals de goden van Babel deden, ze waren geen willoze speeltjes in zijn hand, zoals de mensen van Babel geloofden van hun goden, maar de God van Israël had de mensen naar zijn beeld geschapen om samen met die mensen op te trekken. De God van Israël laat mensen tot hun recht komen en als die mensen onrecht begaan dan wordt uiteindelijk ook dat duidelijk. Maar wat is de God van Israël zonder volk, zonder Israël? Dat samen gaan met mensen werd pas duidelijk in de Tempel in Jeruzalem. Geen beelden hoorden in die Tempel, maar de tekst van het verbond dat kon worden samengevat in het heb uw naaste lief als uzelf. Daar hoort barmhartigheid bij. Moeten we dan de ander niet doen wat zouden willen dat aan ons wordt gedaan? Zou de God van Israël dat ook niet doen, de God die mensen liefheeft? Die wil immers dat zijn volk weer met hem gaat en dat kan alleen als de dingen die fout gegaan zijn worden vergeven, dat kan alleen als er een nieuwe start wordt gemaakt. Dat is dus geen nieuwe start van zand er over en we praten er niet meer over. In de eerste plaats moet vast staan dat het volk echt een nieuwe weg is ingeslagen. Daniël was begonnen met vasten en rouw, maar ook met het bestuderen van de oude geschriften zoals die in de ballingschap bijeen waren gebracht en bewerkt waren tot bruikbare eenheden, wij kennen die nu voor een groot deel als het Oude Testament. Na de ballingschap zijn er nog maar een paar boeken aan toegevoegd die ons vertellen hoe het met de ballingen is afgelopen. Daniël weet ook, en dat lezen we hier tussen de regels door, dat de fouten uit het verleden het volk moeten behoeden voor het maken van dezelfde fouten. Bewustzijn van die fouten en wat er zo fout aan was is een voorwaarde voor vergeving, vergeving en bekering liggen daarom in elkaars verlengde. Je keert je om van de weg die niet de weg is van de God van Israël en dan kan het gaan van die foute weg vergeven worden. Het is daarom dat wij elk jaar weer de Tweede Wereldoorlog herdenken. Dat was niet zomaar een van de vele oorlogen uit de geschiedenis. Daar lag een fundamenteel foute weg aan ten grondslag. Het aanwijzen van groepen mensen in de samenleving op grond van hun geloof en afkomst en die achterlijk en minder verklaren. Dat liep uit op dood en verderf. Gelovigen uit kerken in Duitsland en Nederland hebben hun tijdgenoten van begin af het foute van die weg voorgehouden. En het besef van die fout moet ons behoeden diezelfde weg te gaan. Dat is de les die we van Daniël leren, maar die les moeten we ook vandaag in de praktijk brengen.